Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)

Aan het begin van de 18e eeuw was de klarinet nog een primitief instrument dat nog veel onvolkomenheden in zich had. In 1791, toen Mozart zijn klarinetconcert schreef, was het ontwikkeld tot een instrument met grote speelmogelijkheden. Mozart kwam er in 1779 voor het eerst mee in aanraking. Dat instrument maakte zo'n grote indruk op hem dat hij vanaf die tijd steeds wanneer het mogelijk was een klarinet voorschreef in zijn composities. In blazersserenades, symfonieën, concerten en opera's uit zijn Weense jaren zijn telkens klarinetten in de bezetting te vinden.

Aan het eind van zijn leven sloot Mozart vriendschap met de klarinetvirtuoos Anton Stadler (1753-1812). Voor hem schreef Mozart onder andere het klarinetkwintet KV 581 en het klarinetconcert. Oorspronkelijk is het concert voor basset-klarinet. Dat instrument heeft een groter bereik dan de 'gewone' klarinet: het kan een grote terts lager.

De naam basset-klarinet is pas in 1948 aan het instrument gegeven omdat men toen pas ontdekte dat Mozart het concert niet voor 'gewone' klarinet bedoeld heeft. Het stuk is pas tien jaar na Mozarts dood in druk verschenen. De uitgever heeft daarbij de basset-klarinetpartij omgewerkt voor de 'gewone' a-klarinet omdat deze veel meer gebruikt werd.

De laatste jaren heeft men geprobeerd Mozarts versie te reconstrueren. Een verschil tussen de beide versies is dat de melodielijnen voor de basset-klarinet veel meer door lopen dan wanneer het concert gespeeld wordt op een 'gewone' a-klarinet.

Mozart schreef het klarinetconcert in oktober 1791, kort voor zijn dood. Hierna schreef hij alleen nog twee cantates en zijn Requiem KV 626.

De bezetting van het orkest is bij dit concert ongewoon. Strijkers, 2 fluiten, 2 fagotten en 2 hoorns. Opmerkelijk is het ontbreken van de hobo's. Waarschijnlijk vond Mozart daarvan de klank te scherp en overheersend. In het concert komen gedeeltes voor waarin de bas van het orkest rust heeft. Mozart hield zo rekening met het lage register van de basset-klarinet dat op zo'n moment een kans kreeg goed tot klinken te komen. Het is echter nog steeds gebruikelijk om het concert op een 'gewone' a-klarinet uit te voeren waarop het ook zeer goed tot zijn recht komt.